لزوم توجه به وادرات کالاهای مورد نیاز کشور تاجیکستان

محمدحسین روشنک، رئیس کانون کارآفرینان استان و رئیس اتاق مشترک ایران و تاجیکستان دراین‌باره می‎گوید: بی‌شک اگر مسوولان اجرایی و بخش خصوصی به خوبی از سفر رئیس جمهوری به تاجیکستان و عضویت ایران در پیمان شانگهای استفاده کنند، این اتفاق می‌تواند سرفصل جدیدی در روابط اقتصادی نه تنها با تاجیکستان بلکه با تمام کشورهای آسیای میانه و اعضای پیمان شانگهای باشد.

با تغییر رویکرد دولت تاجیکستان، باب افزایش مراودات تجاری خراسان با این کشور باز شده است

چراغ سبز به فرصت‌های تجاری جدید با تاجیکستان

امید به توسعه تجارت با کشورهای آسیای میانه به ویژه تاجیکستان بعد از اولین سفر خارجی ابراهیم رئیسی در قامت رئیس جمهوری ایران به تاجیکستان پررنگ شد. سفری که اواخر شهریور با هدف حضور رئیسی در نشست سران سازمان شانگهای رقم خورد و رئیس جمهوری ایران در حاشیه آن با روسای جمهور برخی کشورها از جمله تاجیکستان دیدار کرد.

رئیسی در بازگشت از سفر سه روزه خود گفته بود «در دیدار رسمی که با رئیس جمهوری و مقامات تاجیکستان داشتیم، توافق کردیم که فصل نوینی در روابط اقتصادی، سیاسی و فرهنگی دو کشور آغاز شود. مشکلاتی در مسیر گسترش روابط ایران و تاجیکستان وجود داشته که مقرر شد مقامات اجرایی دو کشور این مشکلات را برای ورود به فصل جدید روابط برطرف کنند.»

فعالان اقتصادی خراسان رضوی به عنوان استانی که دروازه ورود ایران به آسیای میانه است، در این میان، بیش از سایر استان‌ها می‌توانند از موقعیت به وجود آمده ناشی از این توافقات استفاده کنند.

محمدحسین روشنک، رئیس اتاق مشترک ایران و تاجیکستان دراین‌باره می‎گوید: بی‌شک اگر مسوولان اجرایی و بخش خصوصی به خوبی از سفر رئیس جمهوری به تاجیکستان و عضویت ایران در پیمان شانگهای استفاده کنند، این اتفاق می‌تواند سرفصل جدیدی در روابط اقتصادی نه تنها با تاجیکستان بلکه با تمام کشورهای آسیای میانه و اعضای پیمان شانگهای باشد.

به گفته روشنک، رفتار دولت‌های منطقه به ویژه تاجیکستان با تجار ایرانی، پس از سفر رئیسی به این کشور، کاملا متفاوت شده و بهبود یافته است .

چه کالاهایی را می‌توان از تاجیکستان وارد کرد؟

 کارشناسان بازرگانی می‌گویند نمی‌توان این را کتمان کرد که ظرفیت تاجیکستان در حد تامین نیازهای کشور ما نیست؛ اما برای افزایش مراودات و صادرات بیشتر به این کشور، می‌توان برخی کالاها مانند ابریشم، حبوبات، نخ، پنبه و… را از تاجیکستان تامین کرد. هر چند با این وجود هم نمی‌توان توازن تجاری میان دو کشور برقرار کرد.

از طرفی، به‌رغم آن‌که بازار تاجیکستان برای ایران بازار چندان بزرگی محسوب نمی‌شود، این بازار به دلیل قرابت زبانی، فرهنگی و پیشینه تاریخی یکی از بازارهای مهمی است که می‌تواند به عنوان مسیر تامین اقلام مورد نیاز کشورهای همسایه تاجیکستان هم استفاده شود.

روشنک دراین‌باره تاکید می‌کند: بازارهای آسیای میانه به ویژه تاجیکستان ظرفیت بزرگی برای صادرات و واردات دارد؛ اما متاسفانه در برنامه تجاری ایران جایی برای واردات کالا از آن کشورها وجود ندارد، لذا کشورهای یاد شده دل خوشی از تجارت با ایران ندارند.

وی تصریح می‌کند: لازم است سازمان توسعه تجارت در راستای واردات کالاهای مورد نیاز کشور به ویژه مواد اولیه، نهاده‌های دام و طیور، پنبه و تولیدات معدنی با اولویت حمل با راه‌آهن از تاجیکستان برنامه‌ریزی کند. در این صورت حمل ریلی کالاهای صادراتی کشور نیز تقویت می‌شود.

البته روشنک، رئیس اتاق مشترک ایران و تاجیکستان معتقد است از بین رفتن بازارها و برندها به دلیل ممنوعیت‌ها، تعهد ارزی و… از یک طرف و نبود کالای تولیدی در ایران که باب بازارهای آنها باشد، از طرف دیگر، در سال‌های گذشته مشکلاتی را به دنبال داشته که به زودی قابل حل نخواهد بود.

رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی مشهد می‌‎گوید: ضمن اینکه نباید تاثیر تحریم‌ها در کاهش تولید صادرات‌محور ایران و از دست دادن بازارهای هدف را نادیده گرفت؛ اما به دنبال سفر ریاست جمهوری به تاجیکستان، امیدواریم در اتاق بازرگانی به ویژه اتاق مشترک ایران و تاجیکستان بتوانیم از این موقعیت به خوبی استفاده کنیم.

مشکلی به نام ارتباط غیرمستقیم!

 تغییر رویکرد دولت تاجیکستان در خصوص مراودات تجاری با ایران، چشم‌انداز خوبی برای ارتقاء روابط تجاری میان دو کشور ایجاد کرده است. لذا افزایش مبادلات اقتصادی میان طرفین دور از انتظار نیست؛ اما در این میان هنوز مشکلاتی وجود دارد؛ یکی از مشکلات این است که ایران امکان برقراری ارتباط مستقیم با تاجیکستان را ندارد.

در واقع، کالاهای ایران باید از مسیر کشورهای ترکمنستان یا افغانستان به تاجیکستان ارسال شود که این مساله، عاملی بازدارنده است؛ به طور مثال، ناامنی موجود در افغانستان و محدودیت‌های موجود در حوزه ترانزیت کالا در ترکمنستان سبب می‌شود که این مسائل صادرات کالا را به تاجیکستان تحت تاثیر قرار دهد. این مساله از طریق ارتقاء امنیت در افغانستان و تقویت مسیر «کتای» که شامل قرقیزستان، تاجیکستان، افغانستان و ایران است، قابل حل خواهد بود. همچنین، توافقات سه‌جانبه با ترکمنستان برای تسهیل ترانزیت کالا از طریق ترکمنستان به تاجیکستان یکی از راهکارهایی است که آینده خوبی در روابط تجاری میان کشورها رقم می‌زند.

رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی خراسان رضوی با اشاره به نقش دیپلماسی اقتصادی و سفارت ایران در تاجیکستان خاطرنشان می‌کند: اگر چه سفارت خوبی داریم؛ اما متاسفانه اقتصادمحور نیست. در واقع، همه سفارت‌خانه‌های ایران در کشورهای دنیا پروتکلی برای به رسمیت شناختن بخش خصوصی در فعالیت‌های خود ندارند و بخش خصوصی را زیاد به رسمیت نمی‌شناسند و این مشکل بزرگی بوده و هست .