سنگ دلالان پتروشیمی پیش پای تولید

معاون سازمان صمت استان : قرار است قیمت مواد اولیه که در بورس عرضه می شود، آزاد شود

پتروشیمی‌ها و صنایع فولاد، مواد اولیه موردنیاز صنایع پایین‌دست را در بورس عرضه و متقاضیان  یا واحد های تولیدی، مواد اولیه مورد نیاز خود را از بورس خریداری می‌کنند. به ظاهر، شفاف‌ترین نحوه عرضه مواد اولیه همین رویه است؛ اما تولیدکنندگان مدعی اند که مواد اولیه را نمی‌توانند از بورس بخرند و مجبورند از بازار آزاد با قیمت بیشتر  تهیه کنند؛ خروجی این داستان، دو برابر شدن قیمت کالاها و مواد غذایی وابسته به صنایع پتروشیمی و قطعات و آهن‌آلات در کشور و استان است.
 ۶۰ درصد مواد اولیه به بخش تولید نمی‌آید
دبیر خانه صنعت، معدن و تجارت استان در گفت و گو با خراسان رضوی دلیل این موضوع را وجود رانت بسیار قوی در محصولات پلیمری و فولاد بیان کرد و افزود: این رانت به نام تولید و به کام دیگران است. درواقع بیش از ۶۰ درصد مواد پلیمری، امروز به جاهایی می‌رود که هیچ سنخیتی با تولید ندارند.
فیروز ابراهیمی دلیل این رانت‌ها را وجود فسادهای ساختاری بیان کرد و ادامه داد: هیچ دلیلی ندارد وقتی قیمت مواد پتروشیمی در بازار حدود ۲۰ هزار تومان است، پتروشیمی‌ها آن را در بورس به قیمت پنج هزار تومان عرضه کنند. آن چه مسجل است وجود فساد گسترده در این حوزه است.
هیچ کمبودی برای مواد اولیه وجود ندارد
وی تأکید کرد: ما هیچ کمبودی در حوزه مواد پتروشیمی در کشور نداریم و تولیدات ما کفاف نیازمان را می‌دهد؛ اما این فاصله قیمتی به وجود آمده ناشی از فسادی است که در رأس هرم عرضه مواد پتروشیمی وجود دارد که باعث شده است مواد اولیه تا ۴۰۰ درصد بالاتر از قیمت واقعی به دست تولیدکننده برسد. درواقع متضرر اصلی این فساد در عرضه مواد پتروشیمی، مصرف‌کننده نهایی است که مجبور است بیشتر محصولات غذایی بسته‌بندی‌شده را به دو برابر قیمت خریداری کند.
دبیر خانه صنعت، معدن و تجارت مدعی شد: درواقع این موضوع ناشی از کمبود مصنوعی است که خود پتروشیمی‌ها آن را پایه‌گذاری کرده‌اند؛ پتروشیمی‌ها در مراحلی به بهانه‌هایی مانند ( اورهال) به روز رسانی تولید را متوقف یا در دوره‌ای هم مواد را صادر می‌کنند تا بازار با کمبود مواد اولیه مواجه شود تا به اهداف خودشان یعنی قیمت کنونی مواد پتروشیمی برسند.
وی بابیان این که همه مواد پلیمری موردنیاز استان در بورس عرضه می‌شود، تصریح کرد: کل ظرفیت اسمی مواد پلیمری استان، امروز یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار تن در سال است؛ اما ظرفیت و نیاز واقعی استان تقریباً یک‌سوم این رقم است. تفاوت قیمتی مواد پلیمری در بورس و بازار آزاد باعث شده است امروز حتی واحدهای راکد و غیرفعال استان هم متقاضی خرید مواد پلیمری شوند و طوری شده است که مواد پلیمری به‌جای این که به دست تولیدکننده واقعی برسد، به دست هرکسی که پروانه‌ و رانتی دارد، می‌رسد.
این فعال صنعتی استان ادامه داد: این شرایط باعث شده است امروز واحد تولیدی که در ماه ۲۵۰ تن مواد پلیمری نیاز دارد، فقط ۲۰ تن مواد اولیه دریافت و نیازش را از مسیر های دیگر تامین کند و  از سویی، واحد تولیدی که تا سال گذشته حتی ۲ کیلو  محصول تولیدی نداشته‌؛ به‌موازات واحد تولیدی واقعی و فعال، مواد پلیمری دریافت ‌کند.
ابراهیمی درباره رویه جدید فروش محصولات پتروشیمی در بورس، گفت: وقتی در وزارتخانه‌ای متقاضی ظرف یک روز می‌تواند پروانه بهره‌برداری دریافت کند؛ خود نشان‌دهنده عمق فساد است. در واقع تا زمانی که افراد می‌توانند مواد پتروشیمی را به قیمت پنج هزار تومان از بورس بخرند و آن را ۲۰ هزار تومان در بازار به فروش برسانند، این فساد وجود دارد.
وی تأکید کرد: مشتقات نفت و پتروشیمی ثروت ملی هستند ولی این مواد در بورس به یک‌چهارم قیمت بازار عرضه می‌شود و ۶۰ درصد این مواد فروخته‌شده به‌ دست کسانی می رسد که هیچ ارتباطی با تولید ندارند. درواقع آن چه امروز به‌عنوان محصولات پتروشیمی مانند بطری‌های آب‌معدنی و دیگر محصولات به دست مصرف‌کننده می‌رسد، بر اساس مواد پلیمری ۲۰ هزارتومانی است نه قیمت اعلام‌شده در بورس که پنج هزار تومان است.
تعطیلی واحدهای تولیدی استان صحت ندارد
وی درباره  تعطیلی واحد های تولیدی استان نیز اظهار کرد: اگرچه برخی واحد های تولیدی امروز در استان با مشکل تامین مواد اولیه مواجه اند اما این که بیان می شود بسیاری از واحد های تولیدی به این دلیل تعطیل شده اند، صحیح نیست. ما مطمئن هستیم واحد هایی که بتوانند در این شرایط خودشان را مدیریت کنند تا یکی، دو ماه آینده مشکلاتشان برای تامین مواد اولیه برطرف می شود.
واحد جدید نمی تواند خرید کند
رئیس انجمن قطعه سازان استان نیز در گفت و گو با خراسان رضوی درباره کارکرد بورس فلزات اظهار کرد: کسانی می‌توانند از بورس خرید کنند که عمدتاً تاجر و واسطه هستند و واحدهای جدید، نمی‌توانند خرید کنند.
محمدمهدی شکور زاده افزود: درواقع قیمت‌ها در بازار با آن چه در بورس اعلام می‌شود، تفاوت زیادی دارد؛ به‌طور مثال قیمت آلومینیوم در بورس حدود ۲۰ هزار تومان اعلام می‌شود اما در بازار به ۳۰ هزار تومان می‌رسد، فولاد آلیاژی که چند وقتی است اصلاً قیمت‌گذاری نمی‌شود. از سوی دیگر در بازار فلزات قیمت‌ها  به‌صورت ساعتی تغییر می‌کند و برخی فلزات مانند آلومینیوم خیلی کم‌پیدا می‌شود.
۱۰ روز است نتوانستیم خرید کنیم
وی ادامه داد: طی ۱۰ روز گذشته به‌شدت با مشکل تهیه فلزات موردنیاز مواجه شده‌ایم و قیمت‌ها بسیار متغیر است؛ درحالی‌که بیشتر واحدهای قطعه ساز، طرف قرارداد خودروسازی‌ها هستند و قراردادهای ثابت و بلندمدت دارند اما قیمت مواد اولیه موردنیاز به شدت متغیر است و این فشار زیادی به تولیدی‌ها وارد می کند .
رئیس انجمن قطعه سازان استان اظهار کرد: پیشنهادی که انجمن قطعه سازان ارائه کرد، این بود که فلزات از بورس خارج و بر اساس عرضه و تقاضا قیمت‌گذاری شود و اگر هم کمبودی وجود دارد به‌صورت سهمیه‌ای به تولیدکنندگان داده شود. در غیر این صورت واسطه‌ها سود بالایی می‌برند و فشار به تولید و مصرف‌کننده می‌آید.
وی با تأکید بر این که چند نرخی بودن قیمت ارز باعث به وجود آمدن بازار رانتی شدید شده است، بیان کرد: با وضعیت پیش‌آمده و قیمت فلزات در بازار، تولید به‌هیچ‌وجه صرفه اقتصادی ندارد زیرا مصرف‌کننده توان خرید محصول نهایی را ندارد.
رشد تقاضاهای صوری ناشی از شکاف قیمت
معاون امور صنایع سازمان “صمت” استان هم در گفت و گو با خراسان رضوی در این باره توضیح داد: به دلیل نوسانات قیمت ارز در چند ماه اخیر تفاوتی بین قیمت مواد اولیه در بورس و بازار آزاد به وجود آمد. از سوی دیگر در اوایل هم عرضه مواد اولیه در بورس با کاهش روبه رو شده بود که نتیجه این موضوعات و به وجود آمدن شکاف قیمتی بین بورس و بازار آزاد، منجر به ایجاد حجمی از تقاضاهای صوری در بازار بورس شد.
ابراهیم ناصری افزود: به همین دلیل، وزارت صنعت برای کنترل این عطش و تقاضاهای صوری در بورس، محدودیت‌هایی در عرضه مواد اولیه ایجاد کرد  اما واحدهای تولیدی واقعی طبق روال گذشته خود مواد اولیه موردنیازشان را با تایید سازمان صمت دریافت می‌کنند. البته این را هم قبول داریم که برخی واحدهای تولیدی  به نیاز واقعی خودشان از مواد اولیه دسترسی پیدا نمی کنند.
وی ادامه داد: به همین دلیل  از طریق وزارت صنعت موضوع را پیگیری کردیم و قرار است قیمت مواد اولیه ای که در بورس عرضه می‌شود، آزاد شود و درنتیجه قیمت‌ها به سمت واقعی شدن گرایش پیدا کنند و مشکل واحدهای تولید واقعی برای خرید مواد اولیه حل شود.
تقاضای صوری در استان وجود ندارد!
معاون سازمان صمت استان درباره این که ۶۰ درصد مواد اولیه خریداری‌شده در بورس را کسانی می خرند که تولیدکننده نیستند، گفت: اگر کسانی قادرند از مسیر دیگری به‌غیراز وزارت صنعت، معدن و تجارت مواد اولیه از بورس خریداری کنند، بنده اطلاعی ندارم، شاید این اتفاق می افتد اما واحدهایی که از طرف وزارت صنعت به بورس معرفی می‌شوند باید حتماً پروانه بهره‌برداری و فعالیت تولیدی واقعی داشته باشند. لذا  با قاطعیت اعلام می‌کنیم در استان ما این اتفاق رخ نمی‌دهد و کسانی معرفی‌شده‌اند که تولیدکننده واقعی هستند.ناصری اظهار کرد: واقعی شدن قیمت مواد اولیه، قاعدتاً باعث خواهد شد مواد غذایی بسته‌بندی‌شده مانند آب‌معدنی و دیگر محصولات با کاهش قیمت مواجه شوند.

خراسان