رونق کم‌رنگ فضای کسب و کار

خراسان رضوی رتبه ۱۶ فضای کسب و کار کشور را دارد

خبر کمی خوب این است که فضای کسب و کار کشور در بهار امسال در مقایسه با زمستان پارسال، قدری بهتر شده است. دقیقش را بخواهید، می‌شود به اندازه ۱/۰ واحد، اما هنوز به وضعیت بهار پارسال نرسیده‌ایم. این شاخص در بهار و زمستان پارسال‌ به‌ترتیب ۱۵/۶ و ۲۷/۶ بود که در بهار امسال به ۱۷/۶ رسید. فقط ۱۰ استان کشور‌ شاخصشان در محدوده عدد ۵ است. بقیه استان‌ها رتبه‌ ۶ را دارند و تفاوتشان در حد ممیز است. لابد می‌دانید که شاخص فضای کسب و کار عددی بین یک تا ۱۰ است. هرقدر این عدد بزرگ‌تر باشد، یعنی فضای کسب و کار نامساعدتر است. فرقی نمی‌کند از کدام سوی فهرست -ابتدا یا انتهای آن- به استانمان نگاه کنیم. خراسان رضوی رتبه ۱۶ کشور در شاخص استانی فضای کسب و کار را دارد؛ یعنی درست در میانه.
رشد گله‌ها از رفتارهای سلیقه‌ای
داده‌های یادشده را بر مبنای گزارش مفصلی گفتیم که دیروز مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی اتاق ایران منتشر کرد. این مرکز در هر فصل، بر اساس شاخص‌هایی که برایتان توضیح می‌دهیم، فضای کسب و کار کشور را بررسی و نتایج را منتشر می‌کند. گزارش یادشده نشان می‌دهد وضعیت فضای کسب و کار در خراسان رضوی توفیر چندانی با میانگین کشوری ندارد. شاخص استان در بهار امسال ۱۰/۶ تعیین شده است. این میزان در زمستان پارسال، ۱۷/۶ بود. این بهبود اندک به حوزه خاصی محدود نمی‌شود و بخش‌های عمده اقتصادی (کشاورزی، صنعت و خدمات) را در بر می‌گیرد.
از ۴۸۷۳ فرد و بنگاهی که برای به دست آوردن داده‌های این پایش در سراسر کشور انتخاب شدند، ۲۲۷ نفر مربوط به خراسان رضوی بوده است که فقط ۴۷ درصدشان در پاسخ‌گویی مشارکت داشتند. بررسی‌ها نشان می‌دهد میزان مشارکت فعالان اقتصادی استان در این نظرسنجی، در مقایسه با آخرین نظرسنجی در زمستان پارسال، ۱۷ درصد کم شده است.
برای گردآوری داده‌ها از فعالان اقتصادی کشور و استان، فارغ از اینکه در کدام بخش شاغل باشند، ۲۹ سؤال پرسیده شد. تأمین اجتماعی، مالیات، عملکرد بانک‌ها، دادگاه‌ها، قاچاق، فرهنگ کار، اقبال مردم به کالاهای خارجی مشابه، فساد دستگاه‌های اجرایی و فرهنگ کار تعدادی از سؤال‌هایی است که در هر فصل برای پایش فضای کسب و کار از فعالان اقتصادی پرسیده می‌شود. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد برداشت‌های سلیقه‌ای از قوانین با ۷ درصد رشد، بیشترین رشد گله‌ها را در میان فعالان اقتصادی داشته و قاچاق با رشد منفی ۶ درصد بیشترین کاهش نارضایتی‌ها را از آن خود کرده است.
مهم‌ترین موانع
از نکات جالب این پایش، اتفاق نظر فعالان بخش صنعت، خدمات و کشاورزی است. آن‌ها معتقد بودند پیش‌بینی‌ناپذیر بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات مهم‌ترین مانع کسب و کار است. بی‌ثباتی سیاست‌ها، قوانین، مقررات و رویه‌های اجرایی ناظر بر کسب وکار رتبه دوم موانع کسب و کار را دارد. گرفتاری فعالان اقتصادی برای گرفتن وام از بانک‌ها رتبه سوم نارضایتی‌ها را به خود اختصاص داده است. جالب اینجاست که در نظرسنجی زمستان پارسال نیز فعالان اقتصادی موارد یادشده را با همین ترتیب به عنوان اصلی‌ترین موانع کسب و کار مطرح کرده بودند. بررسی داده‌ها نشان می‌دهد نظر فعالان اقتصادی خراسان رضوی با آنچه در دیگر نقاط کشور به عنوان مانع مطرح شده است فرقی ندارد. به بیان دیگر، آسمان فعالیت‌های اقتصادی در کل کشور با تمام موانعش، کمابیش یک رنگ است. شاخص آماری نیز همین را نشان می‌دهد. اختلاف عدد شاخص وضعیت محیط کسب و کار در بهترین و بدترین استان حداکثر معادل ۱۸/۱ واحد است. این یعنی تفاوت چشمگیر در شاخص استان‌ها نسبت به یکدیگر وجود ندارد.
نتایج این ارزیابی در بهار ۹۸ نشان می‌دهد از منظر وضعیت مؤلفه‌های محیط کسب و کار، استان‌های آذربایجان غربی، مازندران و گیلان دارای محیط‌های کسب و کار مساعدتری در مقایسه با بقیه استان‌ها هستند. نامساعدترین فضای کسب وکار در بهار امسال مربوط به استان‌های کردستان، چهارمحال و بختیاری و سیستان و بلوچستان بوده است.
به زعم فعالان اقتصادی سراسر کشور، در بهار امسال وضعیت محیط کسب و کار در بخش کشاورزی و بخش صنعت به‌ترتیب مساعدترین و نامساعدترین بوده است.