رونق تجارت و ترانزیت در انتظار استان

مسئولان و فعالان اقتصادی استان از مزایای راه آهن خواف – هرات می گویند

ریل‌رونق‌پیش‌روی تجارت‌خراسان‌رضوی

به عقیده فعالان اقتصادی و مدیران استانی، افتتاح راه آهن خواف- هرات علاوه بر احیا و تقویت جایگاه استان در حوزه ترانزیت و صادرات کالا از استان و کشور به افغانستان و کشورهای آسیای مرکزی می تواند زمینه همکاری معدنی، کشاورزی استان خراسان رضوی با هرات افغانستان را ارتقا و فشارهای فعلی بر مرز دوغارون را کاهش دهد.به گزارش خراسان رضوی، کشورها به‌مثابه بازیگران اصلی فضای جغرافیایی و سیاسی این کره خاکی هستند که با توجه به موقعیت ژئواستراتژیکی و ژئوپلیتیکی خود به ایفای نقش می‌پردازند تا بتوانند منافع ملی‌شان را بر پایه توان و ظرفیت‌های داخلی خود فراهم سازند. کشور ایران همواره به‌عنوان چهارراه تاریخ شناخته می‌شد و پل ارتباطی شرق به غرب بوده و همچنین مسیر دستیابی کشورهای محصور در خشکی آسیای مرکزی به آب‌های گرم است. بر اساس اهمیت همین جایگاه است که توسعه و ارتقای جایگاه ترانزیتی جاده‌ای و ریلی کشور در چند دهه اخیر و به خصوص از ابتدای برنامه چهارم توسعه کشور در دستور کار قرار گرفت. یکی از مهم‌ترین پروژه‌های ریلی کشور که راه‌اندازی آن یعنی اتصال کشور افغانستان به شبکه ریلی ایران و درنتیجه دستیابی به آب‌های گرم است، راه‌آهن خواف- هرات است که توافقنامه آن در سال ۸۵ بین دو کشور امضا و از سال ۸۶ عملیات اجرایی این پروژه آغاز شد. فارغ از تأثیرات ملی و بین‌المللی افتتاح راه‌آهن خواف- هرات، استان خراسان رضوی به‌عنوان نقطه اتصالی خط آهن بین ایران و افغانستان است که درواقع دروازه اتصالی کشور ایران به کشورهای آسیای مرکزی به خصوص افغانستان است که باعث شده است ایران به‌عنوان شریک اول تجاری افغانستان شناخته و این کشور به عمده‌ترین مبدأ صادراتی ایران از طریق مرز دوغارون تبدیل شود. راه‌اندازی مسیر ریلی بین ایران و افغانستان با توجه به این‌که راه‌آهن به‌عنوان ارزان‌ترین و مطمئن‌ترین مسیر انتقال و ترانزیت کالاست اهمیت بهره‌برداری از خط آهن خواف -هرات را دوچندان می‌کند.

 

رونق تجارت و ترانزیت در انتظار استان

محمدحسین روشنک رئیس کانون کارآفرینان استان نیز در گفت وگو با خراسان رضوی دراین‌باره تصریح می کند: برای فهم جایگاه و اهمیت افتتاح خواف -هرات باید نگاهی به جایگاه استان خراسان رضوی در تجارت کشور با کشورهای آسیای مرکزی پیش و بعد از افتتاح خط آهن مشهد -سرخس داشته باشیم. زمانی که خط آهن مشهد -سرخس افتتاح شد هیچ‌کس تصور نمی‌کرد که این خط آهن تبدیل به مسیر اصلی تجارت ایران به کشورهای حوزه آسیای مرکزی شود و امروز برخی می‌گویند چرا این مسیر را دوخطه ایجاد نکردیم. درواقع امروز ما هزینه‌ای که به حمل‌ونقل واگنی و ریلی برای صادرات و ترانزیت کالا به کشورهای آسیای مرکزی پرداخت می‌کنیم یک‌چهارم هزینه حمل‌ونقل جاده‌ای است و این علاوه بر مشکلات و تشریفات زیادی است که برای حمل کالا با کامیون وجود دارد.رئیس کمیسیون تجارت اتاق مشهد می‌افزاید: در شرایط کنونی که کشور ترکمنستان برای حمل‌ونقل و ترانزیت کالا از خاک این کشور به کشورهای آسیای مرکزی موانعی ایجاد کرده است افتتاح مسیر ریلی برای اتصال ایران به کشورهای حوزه شرقی و از طریق خاک افغانستان علاوه بر این که موجب تقویت و تسهیل تجارت کشور خواهد شد بار زیادی را از دوش جاده‌های استان برخواهد داشت و بدون شک ثمرات اقتصادی فراوانی برای استان به دنبال دارد زیرا به‌هرحال خراسان رضوی نقطه و مسیر اتصال کشور به کشورهای حوزه شرقی خواهد بود و این موجب تقویت شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی استان می‌شود. علاوه بر این رشد و تسهیل تجارت و صادرات استان را در پی خواهد شد که نتیجه آن رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال در استان است. افتتاح راه‌آهن خواف- هرات همچنین باعث احیای مسیر تجاری جاده ابریشم برای اتصال دنیای شرق به غرب ایران می‌شود.

 

 

احیا و تقویت جایگاه صادراتی و ترانزیتی خراسان

محمود سیادت، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی استان و عضو اتاق تجاری ایران افغانستان در گفت وگو با خراسان رضوی در این ‌باره خاطر نشان می کند: استان خراسان رضوی همواره مسیر اصلی ترانزیت و صادرات کالا به کشور افغانستان بوده است که این ترانزیت کالا به افغانستان عمدتاً از طریق مرز دوغارون انجام می‌شد اما با بهره‌برداری از مسیر ترانزیتی چابهار به میلک عملاً این جایگاه تا حدی تنزل یافته است زیرا آن مسیر هم به دلیل کوتاه بودن و برای اتصال افغانستان به دریا و هم این که مسیر اصلی ورود کالا به بخش مرکزی افغانستان بود اهمیت زیادی پیدا کرد.

وی می‌افزاید: با توجه به این که مسیر فعلی یعنی دوغارون بیشتر برای منطقه غربی افغانستان صرفه دارد این کشور روزبه‌روز به سمت استفاده از مسیر چابهار به میلک گرایش پیدا می‌کند و اگر مسیر ریلی چابهار هم به بهره‌برداری برسد بخش عمده ترانزیت کالا به افغانستان که هم اکنون از طریق دوغارون انجام می‌شود به آن مسیر در استان سیستان و بلوچستان انتقال پیدا می‌کند و به ضرر اقتصاد خراسان رضوی خواهد بود.بنابراین  افتتاح مسیر خط آهن خواف به هرات می‌تواند مجدد جایگاه استان خراسان رضوی را در تجارت با کشور افغانستان احیا و تقویت کند. مشکلی که در ابتدا پیش آمد بحث هزینه حمل کالا با واگن بود که به‌هیچ‌وجه اقتصادی نبود ولی با پیگیری‌های انجام‌شده در روز افتتاح خط آهن خواف – هرات هزینه‌ها و تعرفه‌ها کاهش یافت و اگر این کاهش ادامه‌دار نباشد استقبال  چندانی از آن نخواهد شد. نایب‌رئیس اول اتاق بازرگانی استان می‌گوید: کشور افغانستان هم در حوزه معدن و هم در حوزه کشاورزی با توجه به منابع آبی غنی است اما به دلیل نبود امنیت و مشکلات اراضی، استفاده از این حوزه  را که عمدتاً در بخش غربی این کشور و در مجاورت استان خراسان رضوی واقع‌شده‌اند برای این کشور با مشکل مواجه کرده اما اقدامات اخیری که برای مذاکرات صلح این کشور انجام‌شده است می‌تواند زمینه رونق این دو حوزه را فراهم آورد که با فعال شدن معادن و بخش کشاورزی افغانستان با توجه به این که عمده معادن در مجاورت حوزه معدنی خواف هستند،می تواند فرصت اقتصادی مهمی  را برای استان خراسان رضوی به همراه داشته باشد و زمینه کشت فرا سرزمینی که در استان پیگیری می‌شد نیز مهیا خواهد شد. بنابراین افتتاح خط آهن خواف- هرات تأثیر مثبتی بر اقتصاد استان خراسان رضوی خواهد داشت.

برنامه‌های استان برای استفاده از مزیت راه‌آهن خواف- هرات

علی رسولیان معاون امور اقتصادی استانداری نیز در تشریح مزیت‌های افتتاح خط آهن خواف- هرات به خراسان رضوی می‌گوید: علاوه بر  بخش عمده صادرات استان خراسان رضوی به کشور افغانستان ،عمده صادرات کشور هم از این استان و مرز دوغارون انجام می‌شود. در بخش صادرات تا پیش‌ازاین به دلیل هزینه‌های بسیار حمل‌ونقل جاده‌ای، صادرات محصولات سنگین‌وزن مانند سیمان و گچ صرفه اقتصادی چندانی نداشت و با بهره‌برداری از این خط آهن می‌توانیم صادرات این محصولات را به حمل‌ونقل ریلی انتقال دهیم و این موضوع  ارزآوری مناسبی را برای استان و کشور خواهد داشت. علاوه بر این باید توجه داشته باشیم در حوزه ترانزیت کالا بهره‌برداران یعنی کشورهای مبدأ و مقصد به هزینه‌ها توجه خاصی دارند. لذا با بهره‌برداری از این خط آهن ترانزیت کالا از ایران برای کشورهای مبدأ و مقصد به‌صرفه خواهد بود و می‌تواند جایگزین مسیرهای مشابه شود. از سویی دیگر این کاهش هزینه‌های ترانزیت و صادرات درنهایت به نفع شهروندان افغانستانی خواهد بود زیرا بیشتر هزینه‌ای که مصرف‌کنندگان کالا در این کشور پرداخت می‌کنند مربوط به هزینه‌های حمل‌ونقل و ترانزیت است بنابراین کاهش این هزینه‌ها باعث کاهش قیمت کالاها برای مصرف‌کنندگان افغانستانی خواهد شد. وی می‌افزاید: کشور افغانستان به خصوص مناطق مرزی هم‌جوار استان خراسان رضوی دارای معادن غنی فلزات است اما به دلیل بالا بودن هزینه‌های فراوری در این کشور زمینه بهره‌برداری از معادن چندان فراهم نبوده است که با افتتاح این خط راه‌آهن، زمینه برای استخراج و فراوری اولیه معادن این کشور و انتقال آن به کارخانه‌های استان خراسان رضوی برای تولیدات فلزی و گسترش همکاری معدنی بین کشور فراهم خواهد شد.معاون استاندار می‌گوید:  ایجاد یک خط آهن بین دو کشور در مناطق مرزی موجب رونق اقتصادی و اشتغال می‌شود زیرا به هر حال پایانه‌های مرزی ایجاد خواهد شد، بازارچه‌ها و شرکت‌های حمل‌ونقل در آن جا مستقر  و زمینه برای ایجاد اشتغال در دو طرف مرز ایجاد می‌شود و نتیجه آن توسعه و ایجاد ثبات و امنیت در دو طرف مرز خواهد بود.

رونق توریسم درمانی در استان

محمدصادق معتمدیان استاندار خراسان رضوی نیز در حاشیه افتتاح خط ریلی راه‌آهن ایران و افغانستان، درباره نقش استان در حوزه اقتصادی و گردشگری این خط ریلی به ایسنا گفت: در این مسیری که ایجاد شده هم بحث حمل کالا و هم بحث جابه‌جایی مسافر مطرح است، همان‌طور که امروز نیز به آن اشاره شد این خط ریلی حدود شش میلیون تن ظرفیت باری دارد و از طریق آن بیش از یک‌میلیون مسافر می‌توانند جابه جا شوند که طبیعتاً در حوزه گردشگری و توریسم درمانی در سطح استان آثار مثبتی به دنبال خواهد داشت.وی ادامه داد: با توجه به این که مرز دوغارون یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین مرزهای زمینی ما با افغانستان از نظر صادرات و واردات بوده توقف در این مرز زیاد است، با افتتاح و راه‌اندازی این خط ریلی قطعاً بار این مرز نیز سبک‌تر می‌شود و شاهد روان‌سازی مرز دوغارون نیز خواهیم بود و سرعت مبادلات تجاری نیز افزایش خواهد یافت.

مزیت‌های این افتتاح برای منطقه خواف

حجت‌الاسلام اکبر احمد پور نماینده مردم خواف و رشتخوار نیز  به خراسان رضوی گفت: ظرفیت‌های عظیم معدنی در منطقه سنگان خواف و در افغانستان، بهره‌برداری از خط ریلی خواف-هرات در توسعه مبادلات مواد معدنی و انتقال مواد خام برای فراوری به کشورمان نقش زیادی دارد و بدون شک راه‌اندازی این خط ریلی به بهبود و تقویت رابطه ایران و افغانستان کمک می‌کند و همچنین می‌تواند در ارتباط کشورمان با آسیای میانه بسیار مؤثر باشد.

مدیرعامل مجتمع سنگ‌آهن سنگان واقع در شهرستان خواف نیز دراین‌باره به ایرنا گفت: گشایش خط ریلی خواف به هرات به‌عنوان یکی از طرح‌های مهم اقتصادی در سطح ملی و بین‌المللی در آینده نزدیک تحولی بزرگ در کشور و از جمله مناطق شرقی ایجاد می‌کند. علی همتی افزود: با تأمین و تکمیل زیرساخت‌های مجتمع سنگ‌آهن سنگان نظیر آب، احداث جاده‌های دسترسی و اتصال راه‌آهن

هرات -خواف،  تحولی عظیم در شرق کشور ایجاد  و ثمرات این طرح شامل حال مردم محروم منطقه می‌شود.