باید در حوزه سوغات برندسازی صورت گیرد

یک فعال اقتصادی گفت: باید فعالیت‌های زیادی برای برندسازی در حوزه سوغات انجام شود، یعنی زنجیره‌های ارزش محصولات شناسایی شده، برندسازی انجام و آن محصولات به عنوان برند خراسان عرضه شود.

نسرین یوسفی عارفی در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص سرمایه‌گذاری در حوزه ساخت اقامتگاه‌های مدرن، اظهار کرد: روند سرمایه‌گذاری در این حوزه و به طور خاص در زمینه ساختمان‌سازی و به دنبال آن ایجاد اشتغال و گردش مالی سرمایه در شهر مشهد در حال کم شدن است.

وی ادامه داد: در گذشته ماندگاری مسافر در مشهد چیزی حدود پنج روز بوده و امروز کمتر از دو روز است که این خود باعث ایجاد یک ظرفیت خالی در مراکز اقامتی می‌شود، بنابراین می‌توان گفت از این پتانسیل به صورت کامل استفاده نشده است. یکی از موضوعات مهم که باید به آن توجه شود، مدت ماندگاری زائر در مشهد است.

این فعال اقتصادی اضافه کرد: زائرهایی که از کشورهای مختلف عربی به خصوص از عراق به مشهد می‌آیند، پس از مشهد برای برخی موضوعات گردشگری به شهرهای دیگر کشور مراجعه می‌کنند و تورلیدرها این مسافران را برای مسائل غیر زیارتی به شهرهای دیگر می‌برند تا نیازهای مرتبط با حوزه گردشگری آنها را تامین کنند.

یوسفی عارفی افزود: در کنار مسائل مرتبط با زیارت که بسیار ارزشمند است، باید برنامه‌ریزی‌هایی در شهر مشهد انجام شود که دوره ماندن مسافر را افزایش دهد. مسافر اگر یک روز به زیارت می‌رود، روز دیگر می‌خواهد خانواده خود را برای بازدید به جایی ببرد و به عنوان یک خاطره از سفر داشته باشد. در شهر مشهد به این حوزه کمتر پرداخته شده است.

باید تفریحات سالم برای طولانی شدن اقامت مسافران ایجاد شود

وی با اشاره به لزوم ایجاد تفریحات سالم برای طولانی شدن دوره ماندن مسافران در شهر، بیان کرد: اکثر افرادی که به مشهد سفر می ‌کنند، زیارت کرده و از شهر خارج می‌شوند که این برای خود مشهد درآمدزایی بسیار زیادی ایجاد نخواهد کرد. در اقتصاد گردشگری خریدی که توسط گردشگر انجام می‌شود، افزایش دوره ماندگاری و چنین مسائلی باعث توسعه و رونق گردشگری در منطقه می‌شود.

این فعال اقتصادی تصریح کرد: هر گردشگری که وارد شهر می‌شود، هزینه‌هایی را در نتیجه مواردی مانند تولید زباله، استفاده از درمانگاه و بیمارستان و اماکن عمومی برای مدیریت شهری دارد، ما باید ببینیم در ازای این هزینه‌ها چقدر می‌توانیم درآمد کسب کنیم و گردشگر برای مردم آن شهر سودآور باشد.

از حوزه خرید گردشگر و سوغات غافل بودیم

یوسفی عارفی خاطرنشان کرد: متاسفانه ما در این سال‌ها از حوزه خرید گردشگر و سوغات غافل بودیم. خریدی که توسط گردشگر انجام می‌گیرد و سوغات، از موارد مهم در حوزه گردشگری هستند. در سال‌های پیش که نرخ برابری دلار با ریال زیاد نبود، ورود کالاهای چینی در بازار زیاد و این یک تهدید بزرگ بود، حتی مهر و تسبیح نیز از چین وارد می‌شد.

وی با اشاره به ورود حوزه اقتصادی و زیارت استانداری به مسئله سوغات، عنوان کرد: جهاد دانشگاهی و بخش خصوصی با کمک شرکت شهرک‌های صنعتی نیز پژوهش‌هایی انجام داده‌اند و این سبد شناسایی شده، اکنون می‌دانیم در سبد خرید زائر تاکنون چه کالاهایی بوده و زائر باید به سمت کالاهایی برود که ما در استان خراسان رضوی پتانسیل تولیدش را داریم.

این فعال اقتصادی با اشاره به تاثیر گردشگری بر سرمایه‌گذاری، اشتغال و ایجاد ارزش افزوده، گفت: باید از کل ارزش این زنجیره خرید بهره‌مند شد، نه اینکه تنها به واردات و فروش کالا بسنده کرد، حال آنکه این کالا از کشورهای دیگر یا استان‌های دیگر وارد استان ما می‌شود، تنها فروشنده از فروش آنها سود حداقلی کسب می‌کند و ارزش افزوده این زنجیره برای تولیدکننده خارج از استان یا کشور است.

باید در حوزه سوغات برندسازی صورت گیرد

یوسفی عارفی با بیان اینکه در مشهد سوغات به عنوان رهاورد سفر به معنای واقعی آن نداریم، عنوان کرد: باید فعالیت‌های زیادی برای برندسازی در حوزه سوغات انجام شود. قدم بعد از شناسایی سبد خرید زائر این است که زنجیره‌های ارزش محصولات شناسایی شده، برندسازی انجام و آن محصولات به عنوان برند خراسان عرضه شود.

وی افزود: بیشترین کالایی که در خراسان به عنوان سوغات مطرح است، زعفران و نبات بوده و آنها نیز ارزش افزوده زیادی در زنجیره ارزش خود ندارند، محصولاتی هستند که از شهرهای اطراف به مشهد می‌آیند و تنها بسته‌بندی آنها در مشهد صورت می‌گیرد.

این فعال اقتصادی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه نیمی از جمعیت مشهد در حاشیه‌شهر بوده و نیمی از آنها زنان هستند، اگر بتوانیم شبکه‌های کسب و کار را در توسعه سبد سوغات در حوزه صنایع دستی ایجاد کنیم کمک بزرگی به اشتغال و رفع بیکاری شده و باعث جذب سرمایه‌گذاری می‌شود.

یوسفی عارفی در خصوص اقامتگاه‌های غیر رسمی، بیان کرد: سازمان میراث در حال ساماندهی این اقامتگاه‌ها است تا به برخی از آنها رسمیت ببخشد. برنامه‌ای نیز با اداره اماکن تنظیم شده است. طبق گزارش‌ها ۵۰ تا ۶۰ درصد آنها، ضوابط مربوطه را رعایت می‌کنند و باقی در صورتی که قوانین را رعایت نکنند، پلمپ می‌شوند.

استفاده فصلی از مکان‌هایی تحت عنوان خانه مسافر، معضل بزرگی است

وی اضافه کرد: موارد بسیاری در خصوص این اقامتگاه‌های غیر رسمی وجود دارد که شناسایی نمی‌شود، به طور مثال برخی از مکان‌ها به صورت فصلی به عنوان خانه مسافر استفاده می‌شوند که این معضل بزرگی بوده و تمام آن به صورت دستوری و برخوردی قابل حل نیست.

این فعال اقتصادی با اشاره به لزوم همکاری مردم برای حل معضل اقامتگاه‌های غیررسمی، تصریح کرد: باید این را بپذیریم که اگر می‌خواهیم شهرمان توسعه پیدا کند، همه باید همکاری کنند و این مشکلات با تهدید حل نمی‌شود. پلمپ کردن این اقامتگاه‌های غیر رسمی تا حدی می‌تواند باعث کاهش این معضل بشود اما این مسئله از بین نمی‌رود و برای حل آن نیاز به فرهنگ‌سازی است.

یوسفی عارفی خاطرنشان کرد: در شورای شهر پنجم برنامه‌هایی در خصوص پروژه‌هایی که پیشتر مسکوت مانده بود، شروع و رفع مشکل شده است؛ مانند پارک گیاه‌شناسی که در منطقه طرق بوده و پارک‌های تخصصی دیگری چون پارک‌های کودکان که در برنامه‌های شورای پنجم در نظر گرفته شده است. اگر سایر نهادها نیز همکاری داشته باشند، ما علاوه بر مسئله گردشگری در مشهد می‌توانیم بوم‌گردی‌هایی در اطراف مشهد داشته باشیم.

خراسان، پتانسیل‌های زیادی در حوزه بوم‌گردی و گردشگری دارد

وی اضافه کرد: استان خراسان پتانسیل‌های زیادی در حوزه بوم گردی و گردشگری دارد، به عنوان مثال در شهرهای جنوب مشهد همچون گناباد، پتانسیل کویرنوردی، بوم‌گردی و آثار تاریخی بزرگی وجود دارد که مغفول مانده و شاید از هر ۱۰۰ زائر یکی از آنها به این مسائل اشراف داشته باشند.

این فعال اقتصادی افزود: با توجه به عدم اطلاع‌رسانی، مسافران به مناطق گردشگری خاص استان سفر نمی‌کنند، گرچه هزینه‌های زیادی نیز در دولت‌های مختلف برای مسائل بوم‌گردی و آثار تاریخی صورت گرفته، به عنوان مثال در شهر گناباد منطقه‌ای به نام ریاب وجود دارد که بر روی بوم‌گردی به صورت تخصصی کار شده و یک روستا را زنده کرده‌اند.

یوسفی عارفی بیان کرد: برای زائر خارجی حوزه‌های مختلفی مانند سلامت وجود دارد. مشهد به عنوان یک کلان‌شهر سیستم پزشکی قوی دارد و فعالیت این بخش باید به صورت سیستماتیک نظارت و انجام شود تا فردی که می‌خواهد از مسائل درمانی استفاده کند، مغموم نشود، زیرا همین تبلیغات منفی برای جنبه توریستی شهر انجام می‌شود.

وی با اشاره به ضرورت اطلاع‌رسانی در خصوص موارد مورد نیاز مسافران همچون هزینه‌ها و مقاصد گردشگری، خاطرنشان کرد: از آن‌جا که ما در زمینه تجارت الکترونیک و فضای مجازی حداقل در حوزه گردشگری چندان قوی نیستیم، نتوانسته‌ایم جایگاهی مانند بسیاری از کشورهای دنیا داشته باشیم.

این فعال اقتصادی افزود: در این شرایط راهنمایان تور به مسافران اطلاعات می‌دهند و در این میان ممکن است برخی تخلف‌هایی انجام بدهند که به کل مجموعه آسیب می‌رساند و اگر در این حوزه دولت با کمک بخش خصوصی بتواند در زمینه آگاهی‌بخشی به زائر نقش‌آفرینی کند، هم در شناسایی فرصت‌های گردشگری تاثیر بسزایی خواهد داشت و هم اینکه زائر احساس می‌کند که به یک محیط سالم وارد شده است.

یوسفی عارفی با بیان اینکه اقدامات دانشگاه فردوسی برای جذب دانشجو از کشورهای خارجی فعالیت مثبتی است، عنوان کرد: در کشورهای دنیا، دانشگاه‌ها به دانشجویان کشورهای دیگر  فرصت مطالعاتی می‌دهند. بهتر است فعالیت‌های مرتبط با حوزه تحصیلی توسط دانشگاه‌ها انجام بگیرد، اگر دستگاه‌هایی مانند آستان قدس و امور کتابخانه‌ها امکاناتی دارند، آنها را در اختیار دانشگاه‌ها بگذارند. در واقع همیشه یکی از مشکلات ما در کشور این است که برای هر مساله‌ای دستگاه‌های متولی زیادی داریم که گاهی وجود آنها مانع انجام کار می‌شود.