بازار متشکل ارزی؛ یک قدم تا اجرا ۱۰۰ قدم تا تحقق

بازار متشکل ارزی عنوانی مفهوم و روشن نیست؛ به نظر من بازار ارز باید آزاد باشد و قیمت آن هم آزاد تعیین شود اما دولت در یک حد مشخصی می‌تواند مداخلاتی در آن اعمال کند. باید توجه داشت دولت باید به کالاها یارانه بپردازد نه به ارز. تخصیص یارانه به ارز کار اشتباهی است. تخصیص یارانه به کالا باید در سیستم توزیع آن و پیش از آن لحاظ شود. برای این منظور فروشنده یک کالا می‌تواند ۲ فاکتور برای خود لحاظ کند؛ یکی فاکتور فروش کالا به مردم و یکی هم فاکتور برای دولت صادر کند. در واقع کالایی که با ارز آزاد وارد کشور می‌شود، لازم است دولت فرایندی را تعریف کند که فروشنده مقداری از مبلغ آن را از خریدار بگیرد و بخش دیگر را از دولت.

پیش از این با ارز ۴۲۰۰ تومانی کالاهایی وارد می‌شد که این یارانه دولت به واردات، به سفره مردم نمی‌رسید. در واقع این ارز در بین راه مستهلک می‌شود و به جیب دست‌اندرکارانی می‌رود که در فرایند واردات حضور داشته‌اند.

برای کنترل بازار ارز نیز باید مکانیسمی تهیه شود. چنین مساله‌ای خواست بخش خصوصی است. ارز باید تک‌نرخی و آزاد باشد. دولت اگر بخواهد برای بخش آسیب‌پذیر جامعه کاری انجام دهد، باید فرایند دیگری تهیه کند اما نباید از یاد برد که پرداخت یارانه به ارز موجد رانت خواهد بود و آن یارانه به سفره مردم نخواهد رسید و وقتی کالایی با ارز یارانه‌ای به دست مردم می‌رسد، قیمت آن ارز آزاد خواهد بود. به همن جهت بهتر است ارز تک‌نرخی باشد و به صورت آزاد تعیین شود اما این نرخ باید توسط دولت مراقبت شود.

به عقیده فعالان اقتصادی واحد بودن نرخ ارز اتفاق مثبتی است. خود انتظام بودن بازار ارز در مقطعی شدنی است. نرخ آزاد ارز نیز دقیقا بر همین معنا تاکید دارد اما باید توجه داشت آزاد بودن نرخ ارز بدون مداخله دولت، امری اشتباه است. در حقیقت دولت باید به اندازه نظم‌دهی در این بازار دخالت کند.

خوشبختانه در سیستم بانکی نیز صرافی‌های معتبر و قدرتمندی وجود دارد. در واقع سیستم عملیاتی بازار پولی و ارزی کشور برای راه‌اندزای بازار متشکل ارزی پاسخگو است. اگر نرخ ارز آزاد باشد و بازار متشکل بر پایه ارز آزاد شکل گیرد، دولت نیز به عنوان یک تقاضا و یا عرضه‌کننده می‌تواند به آن وارد شود. به طور کلی خودگردان بودن بازار از این جهت امر صحیحی است و در فرایند عرضه و تقاضاف دولت نیز می‌تواند به عنوان یک متقاضی و یا ارائه کننده ارز وارد بازار شود.

خراسان رضوی نیز صرافی‌های خوب و مهمی در اختیار دارد؛ منتها قوانین و برنامه‌ای برای آن نبوده است.

به نظر من در وضعیت کنونی دولت برای هدایت اقتصاد کشور نیازمند همکاری و همراهی همه بخش‌های کشور است. قوای چهارگانه کشور، یعنی قوه مجریه، قوه قضاییه، قوه مقننه و نهادهای موازی باید در این ماجرا حضور داشته باشند. در حال حاضر اقدام بانک مرکزی در کنترل نرخ ارز موفق بوده است.

طبق اخباری که من دارم، فردی که قرار است مدیریت بازار متشکل ارزی را بر عهده گیرد، خود فعال یک صرافی بوده که شخصیت سالم و توانمندی است.